Paradox van dienend leiderschap?

februari 6, 2013

Waar draait het om bij dienend leiderschap: om te leiden door middel van het dienen. Of om het dienen door middel van het leiden? En in het dienen van je mensen als leider schuilt de paradox, maar ik vraag mij af of het wel een paradox zou moeten zijn.

Zegt u het maar. Bij veel leidinggevenden wekt het woord “dienen” op zijn minst een lichte irritatie op. Hoezo dienen? Ik ben toch niet hun bediende? Nee, dat klopt. Je bent misschien wel de butler, degene die aan het hoofd staat van de huishouding en die er voor zorgt dat alles op rolletjes verloopt….

Maar laten we eens naar het woord ‘leidinggevende’ kijken. De ‘ouderwetse’ opvatting hiervan is dat één persoon over anderen de leiding heeft, dat wil zeggen, er hiërarchisch boven staat. Het woordenboek zegt: ‘belast zijn met de leiding over anderen’, ‘aanvoeren, commanderen, besturen, leiden’. Ook interessant: de leiding hebben over… Dat houdt in dat je iets bij je houdt en niet weg geeft. Leidinggeven is toch iets heel anders.

We kunnen dat opsplitsen in twee woorden: leiding en geven. Geef je leiding aan mensen, of geef je hen de leiding over zichzelf…. Interessante gedachte als je er nog niet eerder over hebt nagedacht. Als je leiding geeft dan geef je dus iets weg aan anderen, toch? Als ik een kado geef, dan laat ik dat kado toch achter bij degene aan wie ik het heb gegeven? Waarom zou ik dan de leiding die ik gaf aan anderen, weer terugnemen of terug willen hebben?

Terug naar de eventuele paradox. In het dienend leiderschap zorg je er voor dat je mensen de leiding (de regie en verantwoordelijkheid) over zichzelf en hun taakuitvoering teruggeeft. Je faciliteert hen daar bij. Want onder de Angelsaksische manier van management is die verantwoordelijkheid bij hen weggenomen. Je moest je werk doen omdat je anders niet betaald kreeg en eigen initiatief werd niet op prijs gesteld, tenzij je zelf leidinggevende was. De tijden veranderen, gelukkig! In dienend leiderschap zorg je er voor dat je mensen hun werk graag goed willen doen, omdat ze tevreden willen zijn na afloop. Overigens, heb je er wel eens bij stil gestaan dat je meer tijd doorbrengt op je werk met je collega’s en leidinggevenden dan dat je thuis met je gezin doorbrengt? Dat verandert met de invoering van Het Nieuwe Werken. Dat brengt ook weer nieuwe uitdagingen voor leidinggevenden en medewerkers met zich mee. Hoe dan ook: mensen willen met energie naar huis terug kunnen keren, anders gezegd is dit een verlangen naar zingeving op het werk. Ertoe hebben gedaan na een werkdag. Steeds meer mensen spreken zich hier op deze manier over uit. Is dat zweverig? Nee, vraag er maar eens naar bij mensen en durf door te vragen naar hun “waartoe”. Je zult tot de ontdekking komen dat iedereen verlangt naar erkenning. Wat mij betreft is dienend leiderschap direct te koppelen aan erkenning van de ander en ook van jezelf.

Als dienende leider is het je taakopvatting om je mensen te faciliteren, zodat zij in staat zijn of worden gesteld om hun eigen taak goed uit te voeren en niet alleen goed, maar optimaal. Dat zit direct besloten in de competenties luisteren, empathie en inzet voor de groei van mensen. Er ontstaat een win-win situatie voor de organisatie en voor de medewerker zelf, de behoefte van de organisatie en de behoeften van de medewerker zijn met elkaar in overeenstemming. En mensen die zich erkend voelen, weten dat er naar hen wordt geluisterd, zijn over het algemeen de mensen die intrinsieke motivatie hebben, die uitstekend presteren. En uitstekend presterende medewerkers zijn goud waard voor de organisatie, en zorgen dat de organisatie uitstekende dienstverlening kan leveren en dus aantrekkelijk is voor klanten en financieel gezond zal zijn en blijven. Welke organisatie verlangt daar nu niet naar?

Ik merk dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid gaan nemen als ik hen daarbij faciliteer en in hen mijn vertrouwen uitspreek, juist als het fors tegenzit. Soms spartelen ze even heftig tegen, je moet namelijk wel uit je comfort komen. Ik zie ook werkelijk waartoe zij in staat zijn. Of ik dat nu doe in mijn rol als trainer, coach of interim manager. Het is mijn taak om hen te begeleiden zodat zij het zelf gaan ontdekken. En de energie die dan vrijkomt, en de passie waarmee zij dan aan het werk zijn… En natuurlijk heb ik niet bij iedereen direct succes. Doet dat er toe? Voor mij niet, ik weet dat zij op enig moment wel in staat zijn om hun eigen succes te hebben. Het duurt soms even, maar…. Is het heelal, onze planeet, etc. zoals wij dat nu kennen in één keer geboren? Nee toch?

Misschien ook interessant

januari 23, 2024

Teamwaarden als bouwstenen voor gezonde en hechte teams

Teamwaarden vormen de bouwstenen voor een gezonde teamcultuur en spelen een cruciale rol in teamontwikkeling. Door te investeren in het definiëren, communiceren en naleven van deze waarden, kunnen teams gedijen in een omgeving die gebaseerd is op vertrouwen, samenwerking en gemeenschappelijk succes.

oktober 24, 2023

Loslaten om vooruit te komen

Oude beelden, patronen, en overtuigingen loslaten om vooruit te komen vraagt de moed om te starten en het ongemak wat erbij komt kijken te verduren. Stukje bij beetje loslaten en zo stap voor stap vrijer en autonomer worden als mens en als leider.

Servant leadership
in vijftien minuten

‘Servant leadership in 15 minuten’. Waarom zijn zoveel mensen naar zichzelf op zoek? Wat doen inspirerende leiders anders? Dit boek helpt je bij jouw reis naar dienend leiderschap.

Inschrijven nieuwsbrief